بقعه ی سید رکن الدین محمد قاضی یزد

در نزدیکی مسجد جامع کبیر یزد ، گردشگران گنبد فیروزه ایی رنگی با نقوش هندسی زیبا می بینند که با کاشی های آبی رنگی توجه مردم و گردشگران را جلب می کند ، به طوری که ناخود آگاه از هر سمت که آن را ببینیم از نزدیک ترین فرد خواهیم پرسید که آن گنبد کجاست؟!

بقعه ی سید رکن الدین قاضی یزدی یکی از نمونه ی های فاخر هنر معماری در اقسام و اشکال متنوع هنر های معماری شهر یزد است و گردشگران در این مکان تاریخی با شکل های تازه ایی از هنر های معماری ایرانی- اسلامی آشنا می شوند، که در مسجد جامع کبیر و دیگر مکان های مشابه آن در یزد ندیده اند. سید رکن الدین یکی از بزرگان و فضلای شهر یزد بود که مورد احترام مردم قرار داشت وی در قرن هشتم هجری اقدام به تاسیس مدرسه ای بنام رکنیه کرد که این مدرسه مجموعه ای گستره ای بود که شامل مدرسه، رصدخانه، کتابخانه، مسجد، بیت الادویه، دارالشفاء و خانقاه بوده است که امروزه تنها بقعه ی سید رکن الدین از آن باقی مانده و عجب اثر زیبا و هنرمندانه ای است.

پس از مرگ سید رکن الدین، جسد وی در مدرسه رکنیه دفن شد و از زمان تاسیس اش جلوه پردازی و هنرآفرینی هنرمندان یزدی بخشی از هویت این مکان تاریخی است. هنگام ورود به بقعه ی سیدرکن الدین یک درب ورودی وجود دارد که گنبد آبی رنگش چنان پر جبروت است که چشم هر میهمانی را به خود خواهد دوخت، در زیر گنبد هم فضایی قرار دارد، که شامل میان سرا، ایوان محیط زیر گنبد است.

میان سرا و ایوان دارای نمایی ساده و بدون تزئیناتی خاص است و کاشی کاری های دیوار های جانبی از هنر های بکار رفته در این محیط به شمار می رود اما در ایوان این بخش گچ بری های قابل توجهی وجود دارد، که در بدو ورود گردشگران شاهد آنها خواهند بود.

اما نقطه بارز این بنا، که همان گنبد آبی رنگ یا بهتر بگوییم، لاجوردی، فیروزه ایی و سفید رنگ است، از دو پوسته ی پیوسته و با الگوی شبدری کند ساخته شده است، کاشی کاری های هنرمندانه و معرق های ظریف این بنا آن را چنان فاخر و آراسته کرده است. گوشه سازی ها کاشی شده ایی که هشت ضلعی ها را به شانزده ضلعی تبدیل کرده و نور گیر های مشبک آجری توانایی و بلوغ هنر معماری ایرانی را به رخ می کشد.

اگر بخواهیم جزء به جزء از معماری این اثر هنری بگوییم، باید جزئیات تخصصی از معماری را بیان کنیم، با اینکه دانستن و علم داشتن از یک موضوع، لذت دیدن و شنیدن آن را بالاتر می برد ، اما گرشگران با بنایی روبه رو هستند، که انواع قاب بندی های گچ بری، طلا کاری، معرق کاری، خطاطی کوفی ،گچ بری آیات قرآنی و نقاشی های سقف و دیوار های بقعه ی سید رکن الدین محمد قاضی یزدی را خواهند دید و دنیای پر رمز و راز و هنر معماری ایرانی را درک می کنند.