صحن آزادی حرم رضوی مشهد

در پائین دست، آرامگاه علی بن موسی الرضا، صحن بزرگ دیگری وجود دارد که امروزه آن را صحن آزادی می نامند، این صحن و بنا و ساختمان های اطرافش هم از دیگر آثار تاریخی مجموعه حرم رضوی به شمار می رود و گردشگران و زائران بارگاه امام رضا در این بخش از حرم، بنا هایی زیبا، آثاری با وقار و هنر هایی اصیل را خواهند دید، که در ساخت آن ها علاوه بر تعهد کاری و هنری شان، ارادت قلبی و اعتقادی به امام رضا نیز دخیل بوده و آثاری شکوه مند دلنشین را ایجاد کرده اند.

مساحت تقریبی این صحن در حدود 4 هزار متر مربع است، که در گذشته به این بخش از حرم رضوی صحن نو می گفتند. صحن نو یا همان صحن آزادی در قسمت شرقی مجموعه ی حرم رضوی قرار دارد و در سال 1233 هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار شالکه و قسمت های مختلف این صحن ساخته می شود. معماری این بخش از حرم، با توجه به ماهیت مشابه اش نسبت به دیگر قسمت ها باز هم برگرفته از المان های معماری رایج عهد قاجاریه می باشد و هنر های معماری ایرانی در شکلی زیبا و پر تکرار در قسمت های مختلف این صحن بکار رفته اند.

صحن آزادی هم نمونه و سبکی دیگر از بناهای چهار ایوانی است و ایوان های چهار گانه این صحن هم با مشخصات معماری و ظاهری خاص شان هر کدام هویت و تاریخی مشخص دارند. مشهور ترین ایوان این صحن مانند صحن انقلاب، ایوان طلاست، این ایوان در دوران پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار توسط عضدالملک قزوینی طلا کاری شد که به صورت دقیق در حدود سال 1282 هجری قمری می باشد. ایوان طلا در ضلع غربی قرار دارد و با نام ایوان طلای ناصری هم شناخته می شود. البته ممکن است در داخل حرم نام باب السعاده هم را بشنوید که به واسطه ی اتصال به رواق دارالسعاده به این ایوان باب السعاده نیز گفته می شود. ایوان شمالی این صحن را ایوان شیخ صدوق می نامند که اسم های دیگری مانند باب الحکمه و ایوان تلگراف خانه هم در دوره های مختلف به ایوان داده شده است. قسمت جنوبی صحن آزادی به ایوانی تحت عنوان ایوان ساعت می رسد، که در گذشته نام آن باب الامامه بود. ساعت این ایوان اهدائی شاه قاجار مظفر الدین شاه بوده و کتیبه ی فرمان فتحعلی شاه برای ساخت این صحن هم در این ایوان قرار گرفته است. ایوان شرقی هم در گوشه ی دیگر صحن نمونه ای زیبا از شکوه هنر ایرانی در ساخت آثاری است که پس از گذشت قرن های همچنان زیبا و باوقار چشم هر بیینده ای را به خود جلب می کند، ایوان شرقی یا همان ایوان باب السلام که به ایوان نواب هم شهرت دارد از دیگر بخش های زیبای صحن آزادی است که توسط غرفه هایی تماشایی به دیگر ایوان های صحن متصل می شوند و مجموعه ی زیبا را تشکیل می دهند. در صحن آزادی در حدود 65 غرفه ی زیبا ساخته شده که در کنار ایوان های چهارگانه ی این صحن، نمای چشم نواز و تاریخی را ایجاد می کند. در هر کجای تاریخ که نشسته باشید و از هر کجا که آمده باشید، هنر ایرانی بکار رفته در کاشی کاری ها، طلاکاری ها، گچ کاری ها و دیگر اشکال هنر ایوان ها و عرفه های این صحن شما را مجذوب خود خواهد کرد، جذابیتی که با فضای معنوی آرامگاه علی بن موسی الرضا، گوشه ی امنی برای شما خواهد بود.