مسجد جامع استان سمنان - قسمت دوم

جاذبه های گردشگری ایران - مسجد جامع استان سمنان - قسمت دوم

هنگامی که در نزدیکی مسجد جامع سمنان قرار می گیرد، بافت سنتی محیط اطراف مسجد شما را برای رو به رو شدن با تاریخی و قدیمی آماده می کند، کوچه ها و فضای منتهی به این مسجد بخشی از بافت قدیمی این شهر تاریخی به شمار می آیند. یکی از مهمترین عناصر شناخته شده ی بنا مناره ی بسیار زیبا و قدیمی آن است که به طور مفصل در ادامه ی معرفی این مسجد به آن خواهیم پرداخت. مسجد جامع سمنان با وجود بر خوردار بود از یک ایوان مرکزی و اصلی بر اساس برخی از تقسیم بندی های معماری به عنوان یک مسجد شبستانی شناخته می شود، چرا که یکی از ویژگی های اصلی این مسجد برخورداری از سه شبستان در ضلع های شمالی، جنوبی و شرقی است و ایوان اصلی و مرکزی هم در ضلع غربی این پلان کلی قرار گرفته است.

درب چوبی کار شده ی مسجد اولین اثر فاخر و شاخصی است که با آن برخورد می کنید، درب دو لنگه بزرگ و سنگینی که به شکلی زیبا نقوشی بر روی آن به صورت اسلیمی حکاکی شده است. کلیت مسجد را نمی توان براساس یک سبک معماری تقسیم بندی کرد و ارزش تاریخی این بنا نیز به همین دلیل بیشتر است و از این نظر برای کارشناسان تاریخی و گردشگرانی که به دنبال دیدن جذابیت های تاریخی و زیبا شناسانه هستند، اثری تماشایی تر است، اما بدون شک برای ما نیز این تنوع و گوناگونی جذابیت تاریخی و هنری این بنا را بیشتر می کند. بر اساس روایت های تاریخی، بنای اولیه مسجد در دوران سلجوقی، با تغییرات بسیاری رو به رو می شود به نحوی که قسمت اعظمی از بخش های مسجد جامع را باید بخشی از هویت معماری سلجوقی دانست. بسیاری بر این باورند، که در دوران سلجوقی هنر معماری با شکوفایی بسیاری رو به رو بوده و بسیاری از المان ها و عناصر معماری پیش از اسلام با توجه به تحولات فرهنگی و اجتماعی، همچنین پیشرفت های آن روزگار را می توان در قالب معماری سلجوقی مشاهده کرد، البته باید باز هم باید تاکید کرد که با توجه به دامنه ی وسیع دوران سلجوقی نمی توان این مسجد را اساسا اثری سلجوقی دانست.

اما پیش از پرداختن به بخش های مختلف و معرفی تک تک شبستان ها و اجزای این مجموعه ی تاریخی و فرهنگی، به مهم ترین تاثیرات هنری و معماری دوره های مختلف تاریخ ایران بر این مسجد اشاره می کنیم، در کتاب های تاریخی از افراد مختلفی از جمله ابو سعید سمنانی و خواجه نظام الدین در دوران سلجوقی نام برده اند که در شکل گیری و ساخت بخش هایی از مسجد تاثیر مستقیم داشته اند، اما باید به دوران ایلخانان هم اشاره کرد، که در دوران ارغون خان بخش دیگری به مسجد اضافه شد، در دوران صفویه مرمت های اساسی صورت گرفت و در دوران میرزا شاهرخ افشار و فتحعلی شاه قاجار هم دیگر بخش های این مسجد نامی سر سامان گرفت تا یک مجموعه تاریخی، هنری و مذهبی ایجاد شود و برای گردشگران امروز این مسجد مانند نمایشگاهی زیبا از هنر و ذوق هنر معماری ایران نمایان شود. با ما در ادامه ی مسیر همراه باشید تا با شبستان ها، ایوان و مناره ی تاریخی مسجد آشنا شویم.