کارونسرای دیرگچین قم - قسمت دوم

جاذبه های گردشگری ایران - کارونسرای دیرگچین قم - قسمت دوم

در ادامه معرفی کارونسرای دیرگچین، به بخش های مختلف این بنای تاریخی سری خواهیم زد تا شما را با این جاذبه ی تاریخی و تماشایی آشنا کنیم. این کارونسرای تاریخی در حال حاضر در قلب پارک ملی کویر قرار دارد و به لحاظ جغرافیایی در 80 کیلومتری شهر قم واقع شده و بر سر مسیر، راه باستانی ری- اصفهان قرار گرفته است. این مسیر بخشی از جاده ی مشهور ابریشم است و این کارونسرا هم توقف گاه دیگری بوده که بر اساس اطلاعات بدست آمده، در دوران ساسانی این بنا ساخته می شود، البته کتیبه یا سندی مشخصی برای تعیین دقیق زمان ساخت آن وجود نداردف اما باستان شناسان و تاریخ دانان ساخت کارونسرای دیرگچین را به دوران سلطنت اردشیر اول نسبت می دهند. البته در برخی متون تاریخی از این مکان با نام کردشیر هم یاد شده که فرضیه ساخت این بنا در دوران اردشیر اول را تقویت می کند.

بنا براین، جذابیت این کارونسرا به لحاض تاریخی بیشتر می شود. نام این کارونسرا هم بر اساس یافته های تاریخ نویسان، برگرفته از همان دوران پیش از اسلام است، که دیر برخلاف معنای امروزین اش که صومعه و عبادتگاه معنا می دهد، به معنی گنبد بوده (هرچند برخی بر این باورند که معنای عبادتگاه هم در خصوص این مکان صدق می کند و آتشکده ای در این مکان وجود داشته است) و بخش دوم اسم این کارونسرا هم به واسطه ی مصالح بکارفته در آن گنبد بوده و دیر گچین نام گذاری می شود، البته امروزه دیگر خبری از آن گنبد گچی نیست.

با این حال، پس از ورود اعراب به ایران، این مکان تاریخی به همان شکل باستانی اش برای قرن ها پا برجا بود تا اینکه در خلال حکمرانی سلاجقه بر ایران، بخش هایی به این کارونسرا اضافه می شود و کارونسرای دیر گچین به بنایی چهارایوانی متعلق به دوران سلجوقی تبدیل می گردد و با توجه به تغییرات صورت گرفته این بنا بیشتر اثری سلجوقی می شود تا ساسانی. اما این پایان داستان تاریخی کاروانسرای دیر گچین نیست، دیر گچین با روی کار آمدن صفویه در ایرن و بخصوص شاه عباس کبیر ارزش و توجه بیشتری پیدا می کند، در این دوره ی تاریخی اقتدار حکومت مرکزی ایران بیشتر شده و به یک امپراتوری مهم در شرق بدل می شود و از همین رو، کاروان های تجاری مختلف از دیرگچین می گذرند ، علاوه بر این در دوران شاه عباس کبیر، 999 کارونسرا در مسیر های مختلف ساخته می شوند و کارونسرای دیرگچین هم بنایی آماده و مهم بوده که مورد مرمت و نوسازی قرار می گیرد به نحوی که بخش ها و قسمت های متعددی به آن اضافه شده و بار دیگر هویت معماری این بنا تغییر می کند و کارونسرای دیرگچین با المان های معماری رایج در عهد صفویه تا به امروز باقی می ماند، هرچند که در دوران قاجار نیز مورد مرمت قرار گرفت، اما در این تغییرات اساسی انجام نشد، اما با رفتن امین السطان به اصفهان او به ساخت مسیری جدید دست زد، که جاده ی قدیمی ری – اصفهان را به مسیری فرعی و متروک بدل کرد و کارونسرای دیر گچین برای دهه ها به اثری فراموش شده بدل شد، اما معماری و ساخت این بنای زیبا امروزه آن را به یکی از جاذبه های دیدنی شهر قم بدل کرده و گردشگران بسیاری برای بازدید از این کارونسرا مسیر کویر را در پیش می گیرند.