کوتلای فیروز شاه دهلی هند - قسمت دوم

جاذبه های گردشگری جهان - کوتلای فیروز شاه دهلی هند - قسمت دوم

پیش از آنکه در ادامه معرفی بنا های ارگ فیروز شاه به مسجد جامی به عنوان یکی از شاخص ترین بنا های این مجموعه تاریخی بپردازیم، نگاهی به سنگ نوشته ی ستون آشوکای ارگ بندازیم که از زمان نصب آن در دوران فیروز شاه تا 500 سال بعد کسی خبر از محتویات این سنگ نوشته داشت. تا اینکه در سال 1837 توسط جیمز پرینسپ(James Prinsep) ترجمه شد، البته پرینسپ با استفاده از ترجمه ی ستون ها و سنگ های دیگری در مناطقی مانند آسیای مرکزی موفق به خواندن سنگ نگاره ی این ستون سنگی شد. در سنگ نوشته آمده است که تاریخ نگارش اش متعلق به قرن سوم پیش از میلاد بود و برخی از دستورات حکومتی و توصیه های اخلاقی برای نسل ها آینده در آن نوشته شده است. برای مثال نوشته شده که در امتداد بزرگراه ها، درختان انجیر کاشته شده که برای انسان ها و حیوانات سایه بان باشند و یا اینکه به رعایت قوانین اخلاقی و قانونی تاکید شده است و مانند بسیاری از سنگ نگاره های باستانی دستورات دینی بخش مهمی از متن را به خود اختصاص داده است.

اما در سمت دیگری از ارگ فیروز شاه، بنایی با گنبدی اسلامی قرار دارد که روزگاری یکی از مساجد مهم دهلی به شمار می رفت، مسجدی با نام جامی که می توان آن را قدیمی ترین و بزرگ ترین مسجد کهنی دانست که هنوز هم برخی از مسلمانان در آن به عبادت و خواندن نماز می پردازند و همچنان کارکرد اصلی اش را حفظ کرده است. این مسجد که یکی از نمونه های مساجد و معماری تغلقیان است، بخش هایی از آن ویران شده، مخصوصا تالار اصلی بنا کلیت هویت اش را از دست داده و بنا اولیه مسجد بر روی سکوییی قرار گرفته که از سه طرف با پله هایی کم ارتفاع و زیبا پوشیده شده و گردشگران از طریق آن پله ها خود را به مسجد می رسانند، اما تالار رو به روی مسجد همان طور که گفته شد یک ویرانه ی کامل است.

ساختار بنای مسجد به شکلی زیبا است که الهان بخش برخی دیگر از مساجد دنیای اسلام شد، برای نمونه در سال 1398 سلطان تیمور پس از دیدن این مسجد، مسجدی درست شبیه به این بنا را در سمرقتند ساخت.

یکی دیگر از بنا های ارگ فیروزشاه بااولی مدور (The circular Baoli) است که در سمت شمال غربی ستون اشوکان قرار دارد. این بنای دایره ای شکل در وسط یک باغ قرار گرفته و از طبقات مختلفی تشکیل می شود و از طریق کانال، آب به داخل این مکان آورده می شده و بر اساس یافته های متخصصان، یک مکان برای شنا و استحمام در فصل تابستان بوده است. بخش های مختلف این بنا ویران شده اما همچنان حوضچه و استخر این بنا از طریق کانال های آب پر می شوند، باغ این مجموعه ی تاریخی از طریق اب این بخش از مجموعه آبیاری می شود.

این مجموعه تاریخی آسیب های فراوانی دیده و شاید به دلیل جنس مصالحه اش زود به ویرانه ای تبدیل شده اما بر اساس یافته های تاریخی بسیاری از مصالح بنا های این مجموعه ی تاریخی در دوران گورکانیان برای ساخت قسمت های دیگر شهر پس از تخریب انتقال پیدا کردند ، اما نباید این بنا را تنها مجموعه ای ویران دانست، چرا که با این وجود همچنان آثار و بنا های ارگ یا کوتلای فیروزشاه جاذبه های تاریخی و گردشگری دیدنی هستند و روایت گر بخش هایی از تاریخ هند.